hezurrak eta muskuloak

MUSKULUAK ETA HEZURRAK

12.1.-MUSKULU-SISTEMA
         12.1.1.-LOKOMOZIO-APARATUA: Mugimendua honako bi sistema hauek aldi berean ematen duten erantzunaren ondorioa da: muskuluen sistemak hezurrek eta giltzadurek osatzen dute eskeleto-sistema. Bi sistema horiek lokomozio-aparatua osatzen dute.

12.1.2.-MUSIKULUAK:
        12.1.2.1.-MUSKULUEN ATALAK: 

• Sabela: Muskuluaren erdialdea da.
• Tendoaik: Muskuluaren bi muturrak dira.

        12.1.2.2.-MUSKULUAREN FORMA:  Muskuluen forma sabel kopuruaren araberakoa da: muskulu simpleek (sabel bakarra dute) eta muskulu konposatuak (sabel bat baino gehiago dute).

        12.1.3.-MUSKULUAK UZKURTZEA:

Muskulu aipagarrienak:

12.2- Eskeleto sistema: eskeleto sistema hezurrek eta giltzarduna edo artikulazioek osatzen dute.

        12.2.1.-Eskeletoa:

• Sorbaldak-gerrikoak eta Pelbis gerrikoa.

Bihotzaren funtzioak

Zirkulazio-aparatua

10.1.-ELIKAGAIEN BANAKETA: Organismoak ezinbesteko du elikagaiak eta oxigenoa zeluletara eramatea. Zeregin horiek betetzeko, zirkulazio-aparatua eta sistema linfatikoa ditugu.

10.2.- ZIRKULAZIO-APARATUA:

           10.2.1.-ODOLA: Odol-plasma urak, gatz-mineralek, glukosak, proteinek eta ormonek osaturiko likido horiska da. Odola pertsonaren pisuaren % 8 inguru da.Odolak odol-plasma deritzon likidoa eta likido horretan flotatzen duten.

            10.2.2.-ODOL BASOAK: Odola  daramaten hodien sarea osatzen dute.
                        
                          10.2.2.1.-ARTERIAK: Bihotzetik organoetara daramate odola. Paretak lodiak eta elastikoak dira arteriak adarkatu egiten dira, eta baso txikiagoak eratzen dituzte.

                          10.2.2.2.-BENAK: Organoetatik bihotzera daramate odola. Paretak arteriarenak baino finagoak dira, ez hain elastikoak.

                           10.2.2.3.-KAPILARRAK: Odol-baso fin finak oso pareta mehekoak dira. Odolak eta ehun zelulek elikagaien, ondakien eta gasen trukea egiten dute kapilarretan.

       10.2.3.-BIHOTZA: Barrunde torazikoaren erdian eta biriken artean dagoen organo barru hutsa da, eta ukabilaren tamaina du. Pareta bikoitza duen eta perikardio deritzon zakuak inguratzen du bihotza.

10.3.-ZIRKULAZIO-APARATUAREN ESKEMA:

Arnas Aparatua

                         9.1.-ARNAS APARATUAREN ATALAK:

Sudur-hobiak, faringea, laringea, trakea eta bronkio-zuhaitza

9.2.- ARNASBIDEAK

         9.2.1.- SUDUR-HOBIAK: Kanporako irteera duten bi barrunde dira, sudur-mukosak eta koanak dituzte.

         9.2.2.-FARINGEA: Arnasbide eta digestio hodiak konpartitzen dituen lana da, epiglotisa dago.

         9.2.3.-LARINGEA: Trakeari loturik dago eta tolesturak ditu (ahots kordak).

        

         9.2.4.-TRAKEA: Kartilagozko eraztunek indarturiko hodi elastikoa da.

         9.2.5.-BRONKIO-ZUHAITZA: Biriken barruraino heltzen diren eta gero diametro txikiagoko bronkioloetan ardakatzen diren bi bronkiok osatzen dute.

9.3.-BIRIKAK:Arnasgora eta arnas behera aireatzen dute.

9.4.-ARNAS APARATUAREN JARDUNA: Arnas aparatuak honako bi zeregin ditu: birikak aireatzea eta gasen trukea egitea.

      9.4.1.-BIRIKAK AIREATZEA: Biriketako airea berritzeko, airea kanpoko ingurutik biriketara eta alderantziz, eramatea da  arnasa botatzeko eta arnasa hartzeko.

             9.4.1.1.-ARNASGORA: Mugimendu aktiboa da : sahietsarteko muskuluak ta muskulu eskalenoak uzkurtzean, sahietzak goratu egiten dira.

             9.4.1.2.-ARANSBEHERA: Mugimendu pasiboa da eta aire biriketatik irtetea eragiten du sahietsarteko muskuloak eta muskulo eskalenoak erlaxatzen.

              9.4.2.-GASEN TRUKEA: Prozesu hori difusioz egiten da, albeoloen mintz fin eta hezeen bitartez.

Epiglotisaren funtzionamendua